Większość z nas choć raz w życiu zetknęła się z kuszącą ofertą zarobkową czy obietnicą niezależności finansowej w bardzo krótkim czasie. Jedni spojrzą z powątpiewaniem i odrzucą propozycję, ale będą i tacy, którzy zignorują lampki ostrzegawcze. Kluczowe pytanie brzmi: komu zaufać? Dużo mówi się o piramidach finansowych, ale czy wiemy dokładnie czym są, a kiedy określenie to używane jest bezzasadnie? W Światowy Dzień Konsumenta Tomasz Muras, dyrektor generalny Polskiego Stowarzyszenia Sprzedaży Bezpośredniej (PSSB), wyjaśnia kluczowe różnice między legalnym biznesem a ryzykownymi schematami, które co roku prowadzą wielu ludzi do finansowej ruiny.
Żyjemy w trudnych czasach – rosnące koszty życia i potrzeba niezależności finansowej w połączeniu z cyfrową dezinformacją i agresywnym marketingiem oszustów mogą łatwo wpędzić w pułapkę fałszywego sukcesu. Jak nie dać się zwieść złudnym obietnicom szybkiego wzbogacenia się? Jak odróżnić rzetelną działalność od finansowego przekrętu? Oszustwa finansowe są problemem globalnym, a liczba poszkodowanych wciąż stanowi realny problem. Piramidy finansowe i schematy Ponziego funkcjonują w różnych wariantach i często są przedstawiane jako „innowacyjne modele biznesowe” czy „genialne sposoby na szybkie wzbogacenie się”. Jednak rzeczywistość jest brutalna – jedynie osoby znajdujące się na szczycie hierarchii zyskują, podczas gdy większość zaangażowanych traci swoje pieniądze. Z drugiej strony mamy sprzedaż bezpośrednią, która mimo że jest legalnym i sprawdzonym modelem biznesowym, bywa często mylona z piramidami finansowymi. Skąd wynikają te nieporozumienia? Jak rozpoznać oszustwo i nie dać się wciągnąć w finansową pułapkę?
Piramida finansowa – czym jest i dlaczego jest nielegalna?
Piramida finansowa to schemat, który bazuje na rekrutacji nowych uczestników, a nie na sprzedaży realnych produktów czy usług. Każdy nowy uczestnik wnosi określoną opłatę, która jest przekazywana do osób znajdujących się na wyższych poziomach struktury. Brak realnej wartości i uzależnienie od dopływu nowych członków sprawiają, że piramidy finansowe prędzej czy później upadają, pozostawiając większość uczestników z ogromnymi stratami.
„Piramida finansowa to nielegalna struktura, której celem jest przyciąganie nowych członków i czerpanie zysków z ich wpłat, a nie ze sprzedaży produktów. Zwykle funkcjonuje poprzez sprzedaż 'pakietów startowych’ – często bezużytecznych, ale horrendalnie drogich. W piramidach finansowych nacisk kładziony jest na rekrutację, a nie na sprzedaż realnych produktów. Co gorsza, tego typu systemy są nie tylko nielegalne, ale także prowadzą do strat finansowych dla zdecydowanej większości uczestników” – ostrzega Tomasz Muras.
Warto podkreślić, że prawo w Polsce jednoznacznie zakazuje tego typu działalności. Piramidy finansowe są klasyfikowane jako oszustwo, a ich organizatorzy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej.
Schemat Ponziego – subtelna, ale równie groźna forma oszustwa
Schemat Ponziego jest kolejnym oszustwem finansowym, często mylonym z piramidą finansową. Jego zasada działania polega na wypłacaniu zysków starym uczestnikom z pieniędzy nowych inwestorów, a nie z rzeczywistej działalności inwestycyjnej czy biznesowej.
„Schemat Ponziego to inny mechanizm, który przypomina parabank – ludzie wpłacają środki, licząc na nienaturalnie wysokie zyski. W tego rodzaju organizacjach dochód inwestorów opiera się na inwestycjach nowych uczestników, a nie na zyskach z własnego kapitału. To powoduje, że gdy liczba nowych wpłat maleje, cały system się załamuje” – wyjaśnia dyrektor generalny PSSB.
W praktyce oznacza to, że organizatorzy tych schematów obiecują ogromne stopy zwrotu w krótkim czasie, często na poziomie 40-50% w skali kilku miesięcy. Niestety, większość osób traci swoje pieniądze, gdy system się zawala.
Edukacja jako fundament ochrony konsumentów
Tomasz Muras zwraca uwagę na konieczność edukacji społeczeństwa w zakresie rozpoznawania nieuczciwych modeli biznesowych:
„Kluczową kwestią jest edukacja konsumentów. Każdy powinien wiedzieć, jakie sygnały ostrzegawcze wskazują na piramidę finansową lub schemat Ponziego. W sprzedaży bezpośredniej dochody pochodzą z rzeczywistej sprzedaży produktów i usług, a nie z wpłat nowych rekrutów. Jeśli firma obiecuje zyski jedynie za dołączanie nowych członków, bez sprzedaży realnego towaru – to czerwona flaga”.
Ważnym aspektem walki z oszustwami jest również działalność organizacji branżowych. PSSB regularnie monitoruje rynek i zgłasza nieuczciwe podmioty do odpowiednich instytucji.
„Współpracujemy z UOKiK oraz Komisją Nadzoru Finansowego, aby eliminować nieuczciwe praktyki. Niestety, niektóre firmy działają pod przykrywką sprzedaży bezpośredniej, lecz w rzeczywistości funkcjonują jak piramidy finansowe. Naszym zadaniem jest dbać o transparentność rynku i edukację konsumentów” – wyjaśnia Muras.
Dopełnieniem tych działań jest świadomość konsumencka. Osoby zainteresowane współpracą z firmą sprzedaży bezpośredniej powinny dokładnie przeanalizować jej model biznesowy oraz warunki współpracy. Wybór sprawdzonej, legalnie działającej firmy to klucz do uniknięcia oszustwa i budowania stabilnego dochodu.
PSSB – gwarancja uczciwego modelu biznesowego
Polskie Stowarzyszenie Sprzedaży Bezpośredniej od lat stoi na straży etycznych standardów w tej branży. Jest to organizacja zrzeszająca firmy działające według przejrzystych zasad i dążące do budowania zaufania wśród konsumentów oraz sprzedawców. PSSB jest dziś jedną z najważniejszych organizacji branżowych w Polsce, dbającą o najwyższe standardy etyczne w sprzedaży bezpośredniej. Skupia 23 firmy członkowskie, które ściśle przestrzegają kodeksu etycznego organizacji, a także współpracuje z czterema firmami spoza branży, wspierającymi transparentność rynku. Całkowity roczny obrót firm stowarzyszonych w PSSB wynosi 4 miliardy złotych, co świadczy o dynamicznym rozwoju tej gałęzi gospodarki.
Obecnie w sprzedaży bezpośredniej działa aktywnie około 800 tysięcy dystrybutorów, z czego zdecydowaną większość, bo aż 80%, stanowią kobiety. To sektor, który przyciąga osoby poszukujące elastycznych form zatrudnienia, dając im możliwość rozwoju zawodowego na własnych warunkach. Model marketingu wielopoziomowego (MLM) jest dominującym sposobem organizacji sprzedaży – aż 85% firm działających w ramach PSSB korzysta z tej strategii, a 70% całkowitego obrotu pochodzi właśnie z tego modelu.
Dla 12% dystrybutorów współpraca z firmami członkowskimi PSSB stanowi główne źródło dochodu. Pozostałe osoby traktują sprzedaż bezpośrednią jako sposób na dodatkowy zarobek, rozwijanie swojej pasji lub korzystanie z produktów na preferencyjnych warunkach. Właśnie dzięki temu sprzedaż bezpośrednia oferuje elastyczność i możliwość dopasowania do indywidualnych potrzeb każdego dystrybutora, które ściśle przestrzegają kodeksu etycznego organizacji,
„PSSB odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu etycznych standardów w sprzedaży bezpośredniej. Jesteśmy organizacją, która zrzesza wyłącznie te firmy, które spełniają wysokie wymagania dotyczące transparentności, legalności i jakości produktów. Dzięki temu konsumenci mogą być pewni, że współpraca z naszymi firmami członkowskimi to wybór bezpieczny i godny zaufania” – podkreśla dyrektor generalny PSSB, Tomasz Muras.
PSSB to organizacja non-profit działająca od 1994 roku i grupująca największe przedsiębiorstwa sprzedaży bezpośredniej w Polsce, aby wspólnie działać na rzecz firm, osób współpracujących oraz wszystkich konsumentów, którzy kupują produkty i usługi w kanale sprzedaży bezpośredniej. Celem organizacji jest popularyzacja i integracja branży ze szczególnym uwzględnieniem młodego pokolenia, wspieranie działań mających na celu dobro i wzmocnienie praw konsumentów, wspieranie mikro przedsiębiorczości poprzez rozwój kompetencji oraz monitorowanie i kształtowanie otoczenia prawnego.
Więcej szczegółów na temat działalności PSSB:
Strona internetowa: PSSB | Polskie Stowarzyszenie Sprzedaży Bezpośredniej
Kontakt dla mediów:
Elżbieta Pełka
e-mail: elzbieta.pelka@pelkaipartnerzy.pl
tel.: (+48) 604 276 688